ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ : ΤΟΜΟΣ 1 & ΤΟΜΟΣ 2 / An Anthology of Literature and Criticism produced by Greeks in Egypt : Vol. 1 & Vol. 2

by: ΠΑΠΑΛΕΟΝΤΙΟΥ, Λ.

Ανθολογία αιγυπτιώτικης λογοτεχνίας και κριτικής (δύο τόμοι) [An Anthology of Literature and Criticism produced by Greeks in Egypt (two vols)

ISBN 13: 978-960-231-223-0 (set)

ISBN 13: 9789602312230

ISBN 13: 978-960-231-221-6 (volume 1)

ISBN 13: 9789602312216

ISBN 13: 978-960-231-222-3 (volume 2)

ISBN 13: 9789602312223

This two-volume Anthology includes verse or prose texts written by Greek authors who were born and/or lived in Egypt either permanently or for long periods of time, as well as by authors who settled there for shorter periods, from the mid-19th century to our day. The texts represent a wide range of linguistic choices throughout this long time span, from archaism to radical demoticism and the use of Modern Greek idioms; they represent also a considerable genre variety (poems, short stories, excerpts from novels and/or plays, testimonies, experimental or more conventional narratives, and samples of literary criticism).

It is well known that the thriving Greek community in Alexandria, as well as in Cairo and other smaller cities, gave rise to the prominent poet C. P. Cavafy, but also to important prose writers, like Stratis Tsirkas, and to interesting literary critics and thinkers, like Dimitros Zachariadis, Timos Malanos and others. However, over the past one and a half century (from Cavafy?s time until the great "exodus" of Greeks during Nasser?s time onwards), numerous scholars, writers, publishers, and intellectuals lived and created in the land of the Nile, most of whom are very little known or almost forgotten. This Anthology offers a unique opportunity for the neglected literary output of the Egyptian/Egyptiotic Greeks to be more systematically studied by modern research, so that we obtain a better perception of its particularities, its complex image and its contribution to Greek literature as a whole.

Even if we limit ourselves to Cavafy, we could, among other things, more thoroughly assess his relationship with his Alexandrian milieu, the stance of the Egyptian Greek critics towards the challenge of Cavafy's poetry, and the use of Cavafy?s paradigm by younger Greek speaking writers of Egypt. Additionally, it would be useful to gain a deeper insight into the stance of these Greeks towards the world of Modern Egypt, in order to correct the long-standing «myth» that they did not draw inspiration from their Egyptian context or that they were indifferent to the history and culture, the customs and problems of the native Egyptians (e.g. the fellahin). Only in this way can the position of Cavafy within local Greek letters be understood, while shedding light on aspects of the Greek literature and criticism produced in Egypt.
The Anthology is complemented by an extensive Glossary, which is appended to the second volume; this Glossary contains also some of the proper names of the texts that were felt to need definition, interpretation or even correction.

Mr. Lefteris Papaleontiou was an Associate Professor at the University of Cyprus.

Στην παρούσα δίτομη Ανθολογία περιλαμβάνονται έμμετρα και πεζά κείμενα ελλήνων συγγραφέων που γεννήθηκαν και έζησαν στην Αίγυπτο μόνιμα ή για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά και συγγραφέων που εγκαταστάθηκαν εκεί πρόσκαιρα ή και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, από τα μέσα του 19ου αιώνα ώς την εποχή μας. Τα κείμενα αντιπροσωπεύουν ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών επιλογών, από τον αρχαϊσμό ώς τον ριζοσπαστικό δημοτικισμό και τη χρήση νεοελληνικών ιδιωμάτων μέσα σε μια μακρά περίοδο, καθώς και αρκετά μεγάλη ειδολογική ποικιλία (ποιήματα, διηγήματα, αποσπάσματα από μυθιστορήματα ή και θεατρικά έργα, μαρτυρίες, βιωματικά και άλλα αφηγήματα και δείγματα λογοτεχνικής κριτικής).

Είναι γνωστό ότι οι ακμαίες ελληνικές παροικίες, της Αλεξάνδρειας ιδίως, αλλά και του Καΐρου και άλλων μικρότερων πόλεων, ανέδειξαν έναν κορυφαίο ποιητή, τον Κ. Π. Καβάφη, καθώς και σημαντικούς πεζογράφους, όπως τον Στρατή Τσίρκα, ακόμη και ενδιαφέροντες λογοτεχνικούς κριτικούς και στοχαστές, όπως τον Δημητρό Ζαχαριάδη ή τον Τίμο Μαλάνο. Ωστόσο, στους δύο τελευταίους αιώνες (κυρίως στα χρόνια του Καβάφη μέχρι τη μεγάλη «έξοδο» των Ελλήνων από την Αίγυπτο κατά την περίοδο του Νάσερ κ.ε.) είναι πάμπολλοι οι λόγιοι, λογοτέχνες, εκδότες και άλλοι άνθρωποι των γραμμάτων που έζησαν και δημιούργησαν στη γη του Νείλου, από τους οποίους οι περισσότεροι είναι πολύ λίγο γνωστοί ή σχεδόν άγνωστοι και ξεχασμένοι. Η Ανθολογία δίνει μια μοναδική ευκαιρία: η παραμελημένη γραμματειακή παραγωγή των Αιγυπτιωτών να απασχολήσει πιο συστηματικά τη σύγχρονη έρευνα, για να αναδειχθούν ευκρινέστερα οι ιδιαιτερότητες, η πολυσύνθετη εικόνα της και η συμβολή της στην πανελλήνια λογοτεχνία.

Ακόμη κι αν περιοριστούμε στον Καβάφη, θα μπορούσαν, ανάμεσα σ? άλλα, να σταθμιστούν πληρέστερα η σχέση του με τον αλεξανδρινό περίγυρο, η στάση της αιγυπτιώτικης κριτικής απέναντι στην πρόκληση της καβαφικής ποίησης και η αξιοποίηση του καβαφικού παραδείγματος από νεότερους αιγυπτιώτες λογοτέχνες. Επίσης, να διερευνηθεί καλύτερα η στάση των Αιγυπτιωτών απέναντι στον κόσμο και τον πολιτισμό της Αιγύπτου, ώστε να διορθωθεί ένας μύθος που έχει επικρατήσει εδώ και χρόνια, ότι δηλαδή οι Αιγυπτιώτες δεν άντλησαν εμπνεύσεις από τον αιγυπτιακό χώρο ή ότι αδιαφόρησαν απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό, τα ήθη και τα προβλήματα των γηγενών (π.χ. των φελάχων). Μόνον έτσι θα γίνει κατανοητή η θέση του Καβάφη στα αιγυπτιώτικα γράμματα και παράλληλα θα φωτιστούν πτυχές της αιγυπτιώτικης λογοτεχνίας.
Η Ανθολογία συμπληρώνεται με ένα επιτασσόμενο στον δεύτερο τόμο της ογκώδες αλλά επιλεκτικό Γλωσσάρι, που περιλαμβάνει και όσα κύρια ονόματα κρίθηκε πως έπρεπε να προσδιοριστούν ή/και να ερμηνευθούν.

Ο κ. Λευτέρης Παπαλεοντίου ήταν αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου.

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ : ΤΟΜΟΣ 1 & ΤΟΜΟΣ 2 / An Anthology of Literature and Criticism produced by Greeks in Egypt : Vol. 1 & Vol. 2

by: ΠΑΠΑΛΕΟΝΤΙΟΥ, Λ.

• ISBN-13: 9789602312230 / 978-960-231-223-0
• ISBN-03: 9602312238 / 960-231-223-8
• ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ - ΙΔΡΥΜΑ ΜΑΝΟΛΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ / Thessaloniki, 2025