ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΚΩΔΙΚΕΣ

by: ΑΝΔΡΙΑΣ, Γ.

Price: 23,85 EURO

1 copy in stock

Κοινωνία και οικονομία της Θεσσαλονίκης του 18ου αιώνα με βάση οθωμανικούς δικαστικούς κώδικες

Συγγραφέας: Γεώργιος Ανδριάς
Σειρά: Μελέτες για την Οθωμανική Θεσσαλονική
Διευθυντής Σειράς: Πασχάλης Ανδρούδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Βυζαντινής και Ισλαμικής Αρχαιολογίας και Τέχνης, ΑΠΘ
Έτος Έκδοσης : 2025
Σελίδες: 248
Σχήμα: 21×29
ISBN : 978-960-267-638-7

Η Θεσσαλονίκη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1430 και έως το 1912, οπότε πέρασε στο ελλαδικό κράτος, ανήκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Όταν οι Οθωμανοί αναχώρησαν εσπευσμένα από την πόλη, άφησαν πίσω το πλούσιο ιεροδικαστικό αρχείο τους. Το αρχείο αυτό περιέχει έγγραφα που χρονολογούνται από το 1694 έως το 1912 και είναι στην πλειονότητά τους ανεξερεύνητα. Αν τα έγγραφα αυτά ερευνηθούν, τα στοιχεία που θα προκύψουν θα έχουν ενδεχομένως τη δυνατότητα να ανασυνθέσουν ιστορικά την περίοδο κατά την οποία συντάχθηκαν. Η αξία τους είναι συνεπώς ανυπολόγιστη. Σε ένα δείγμα των εγγράφων αυτών στηρίχθηκε το βασικό μέρος του παρόντος βιβλίου.

Η εργασία αποτελεί μια μελέτη της κοινωνίας και της οικονομίας της Θεσσαλονίκης κατά τα μέσα του 18ου αιώνα. Τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν προέκυψαν κυρίως από τη μελέτη των πρωτογενών πηγών και δευτερευόντως από την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Οι πρωτογενείς πηγές που ερευνήθηκαν είναι δυο ιεροδικαστικοί κώδικές του ιεροδικείου της πόλης που περιέχουν καταγραφές για την περίοδο μεταξύ του 1756 και του 1758.

Η επιλογή του θέματος υπαγορεύθηκε κυρίως από το γεγονός ότι ο δέκατος όγδοος αιώνας αποτελεί μια περίοδο της ιστορίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που παραμένει σχεδόν ανεξερεύνητη. Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, οι πληροφορίες είναι αποσπασματικές και βασίζονται κυρίως σε δυτικές πηγές, όπως για παράδειγμα στην αλληλογραφία του βενετικού προξενείου ή μαρτυρίες επισκεπτών και περιηγητών.

Στόχος της εργασίας είναι η ανασυγκρότηση των οικονομικών και των κοινωνικών σχέσεων στην πόλη κατά τα μέσα του δέκατου όγδοου αιώνα – για τον λόγο αυτό, από τους κώδικες επιλέχθηκαν οι εξήντα υποθέσεις που αφορούν τις αγοραπωλησίες-μεταβιβάσεις ακινήτων. Λόγω της εξειδίκευσης των υποθέσεων και της συμβολαιογραφικής φύσης των εγγράφων, μπορούμε να πούμε ότι η μελέτη έδωσε σε πρώτο επίπεδο την «κτηματομεσιτική κίνηση» της πόλης, πράγμα που βοήθησε στη συγκρότηση της οικονομικής εικόνας της. Σε δεύτερο επίπεδο η έρευνα έδωσε πλήθος στοιχείων για τα άτομα που εμφανίζονται στα έγγραφα και τις μεταξύ τους σχέσεις, συμβάλλοντας έτσι στη συγκρότηση της κοινωνικής εικόνας της πόλης.

Περιεχόμενα
Πρόλογος
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Ο δέκατος όγδοος αιώνας στην οθωμανική αυτοκρατορία
Η θεωρία της παρακμής
Ο 18ος αιώνας
Η Θεσσαλονίκη κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα
Τοπογραφία
Διοίκηση
Κοινωνία – πληθυσμός
Ο καδής και το δικαστήριο του καδή
Ο καδής, οι αρμοδιότητές του, οι βοηθοί του
Το οθωμανικό δικαστήριο και μειονότητες
Τα κατάστιχα του καδή
Το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Περιγραφή κωδίκων
Τα περιεχόμενα των κωδίκων
Τυπική εικόνα των καταχωρήσεων
Παρατηρήσεις σχετικά με τη διαδικασία αγοραπωλησιών και μεταβιβάσεων
Στατιστική μελέτη – Εισαγωγή
Κατανομή των αγοραπωλησιών ανάλογα με την αξία τους
Κατανομή πωλήσεων κατά θρήσκευμα
Οι πωλητές
Οι αγοραστές
Κατανομή των πωλητών και των αγοραστών κατά φύλο
Κατανομή των αγοραστών κατά φύλο και θρήσκευμα και τα ποσά που δαπανήθηκαν
Η ταυτότητα των πωλητών
Η ταυτότητα των αγοραστών
Ροές περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων
Μέσοι όροι και διάμεσοι
Η γεωγραφική κατανομή των πωλήσεων στον καζά της Θεσσαλονίκης
Αστική γεωγραφική κατανομή
Συναλλαγές στα όρια της πόλης
Πωλήσεις στην περιφέρεια της Θεσσαλονίκης. Γεωγραφική τοποθέτηση
Παρατηρήσεις που αφορούν στην κτηματαγορά της Θεσσαλονίκης
Λόγοι πώλησης κατοικιών
Πωλήσεις μικρών κατοικιών
Πωλήσεις μεγάλων κατοικιών
Διευθέτηση περιουσιακών ζητημάτων
Περιπτώσεις εξασφάλισης συγγενών
Εγκατάλειψη ή ερήμωση και αδυναμία συντήρησης
Πωλήσεις για την εξόφληση χρεών
Πωλήσεις στην πόλη με στόχο το κέρδος
Συμπεράσματα για τους λόγους που έγιναν οι πωλήσεις
Εμπορικές αξίες ακινήτων (καταστήματα – κατοικίες – μύλοι) στον καζά της Θεσσαλονίκης
Καταστήματα
Κατοικίες
Κατοικίες μικρής αξίας εντός της πόλης
Μεγάλες κατοικίες – «Αρχοντικά»
Πωλήσεις στην περιφέρεια-Τσιφλίκια/Υποστατικά
Μύλοι
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
Κοινωνικά στοιχεία που καταγράφονται στους κώδικες των ετών 1756-1758
Η Συνοικία – Γειτονιά
Η κοινωνική θέση
Σημαντικά πρόσωπα που εμφανίζονται ή αναφέρονται στους κώδικες
Γυναίκες και οικογένεια
Τα επαγγέλματα των κατοίκων της Θεσσαλονίκης
Οι εξισλαμισμοί
Πανώλη
Οι Τίτλοι
Γενίτσαροι και ψευδογενίτσαροι (bese-μπεσέ) στη Θεσσαλονίκη
Aga – Αγά(δες)
Celebi – Τσελεμπή
Seyyid/Σεγίντ και Serif/Σερίφ
El Hac(c)/Haci – Ελ Χατζ/Χατζήδες
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφικές αναφορές
Παράρτημα – Μεταγραφή των καταχωρίσεων των κωδίκων – Χρονολογίες καταχωρίσεων – Μετάφραση καταχωρίσεων – Μεταγραφή καταχωρίσεων των κωδίκων
Χρονολογίες καταχωρίσεων
Μετάφραση καταχωρίσεων
Ευρετήριο προσώπων και τόπων

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΚΩΔΙΚΕΣ

by: ΑΝΔΡΙΑΣ, Γ.

• ISBN-13: 9789602676387 / 978-960-267-638-7
• ISBN-03: 9602676388 / 960-267-638-8
• ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ / Thessaloniki, 2025

Price: 23,85 EURO

1 copy in stock